Kryzys nadchodzi: Sztuczna Inteligencja i przyszłość naszej gospodarki

Koniec gospodarki, jaką znamy

W ciągu najbliższych 1000 dni sztuczna inteligencja nie tylko zastąpi zastraszającą liczbę ludzi w pracy, ale także sprawi, że cała struktura naszej gospodarki stanie się przestarzała. Taką szokującą tezę stawia Emad Mostaque, były menedżer funduszu hedgingowego i twórca jednego z najpopularniejszych modeli AI na świecie – Stable Diffusion.

Mostaque, gość podcastu, w swojej książce „The Last Economy” („Ostatnia Gospodarka”) opisuje, co się stanie, gdy AI stanie się mądrzejsza od nas i zacznie wypierać naszą pracę, a nawet sens naszego istnienia. Obecna ekonomia, oparta na koncepcjach takich jak użyteczność czy równowaga ogólna, nie jest w stanie nadążyć za tym przejściem. To nie jest zwykła zmiana technologiczna – to przejście fazowe (phase transition), jakiego ludzkość jeszcze nie doświadczyła.

Dlaczego jesteś zagrożony?

Mostaque wskazuje, że obecny model ekonomii oparty na pracy ludzkiej i konsumpcji materialnej staje się niedostosowany do nowej rzeczywistości. Oto główne powody, dla których każdy z nas może zostać bezpośrednio dotknięty tym kryzysem:

• Wartość ludzkiej pracy poznawczej spadnie do zera, a nawet poniżej. Mostaque twierdzi, że ludzie staną się najsłabszym ogniwem w zespole złożonym z AI. Systemy AI, które nie śpią, nieustannie się uczą, myślą przez dowolnie długi czas i wzajemnie sprawdzają swoją pracę, po prostu będą wydajniejsze. Jak konkurować z gospodarką, która jest niemal w całości prowadzona przez AI?
• PKB to przestarzały wskaźnik. Twórca PKB, Simon Kuznets, przestrzegał, by nie używać go jako jedynej miary. I miał rację. Rak jest dobry dla PKB (bo generuje wydatki na leczenie), podczas gdy jego wyleczenie jest dla PKB złe. Obecna ekonomia mierzy tylko kapitał materialny, pomijając kluczowe elementy nowoczesnego świata – takie jak intelekt, sieci społeczne i różnorodność.

Nowy dashboard: framework MIND

Mostaque proponuje nowy sposób mierzenia dobrobytu – framework M.I.N.D.:

• M (Kapitał materialny): Rzadkie zasoby.
• I (Inteligencja): Kapitał intelektualny – wiedza, know-how, zdolność do tworzenia.
• N (Efekty sieciowe): Siła Twoich połączeń, handlu, bycia hubem.
• D (Różnorodność): Dywersyfikacja gospodarki, portfela, opcji.

Te cztery kapitały są mnożnikowe, a nie addytywne. Jeśli którykolwiek jest zerowy, cały system się rozpada. Sukces mają te podmioty (od osoby po kraj), których wewnętrzne modele najlepiej przybliżają rzeczywistość – dokładnie tak, jak działają modele AI.

Dlaczego okres przejściowy będzie katastrofalny?

Spadek klasy średniej i masowe bezrobocie

Białe kołnierzyki, pracownicy wiedzy, będą zastąpieni jako pierwsi. Mostaque wskazuje, że prace wykonywane za pomocą klawiatury, wideo i myszki (KVM) są na celowniku. AI już teraz jest lepszym prawnikiem niż większość paralegalów i lepszym diagnostą niż wielu lekarzy.

Niestabilność społeczna i przemoc

Kiedy młodzi ludzie nie mają perspektyw pracy i sensu, który często czerpie się z pracy, szukają znaczenia gdzie indziej (meaning elsewhere). Historia pokazuje, że nadmiar młodzieży bez przyszłości prowadzi do wojen i konfliktów społecznych. Polaryzacja polityczna, której już doświadczamy, tylko się pogorszy.

Załamanie się kontraktu społecznego

Co znaczy być obywatelem danego kraju, jeśli państwo nie może zapewnić Ci pracy ani sensownej ścieżki rozwoju? Obecne systemy, jak podatki czy zasiłki, są kompletnie nieprzygotowane. Mostaque przytacza szokującą matematykę: aby dać każdemu Amerykaninowi jedynie 16 000 $ rocznie (poziom ubóstwa), potrzebowałoby się 5 bilionów $ rocznie. To więcej niż całe obecne roczne wpływy podatkowe USA.

Kapitalizm może nie przetrwać

Kapitalizm jest doskonały dla AI, które zgromadzi kapitał efektywniej niż jakikolwiek człowiek. Jak konkurować z bytami, które są od nas stricte mądrzejsze? Mostaque stwierdza wprost: nie.

Co możesz zrobić? Jak się przygotować?

Mostaque nie pozostawia nas bez nadziei i wskazuje działania:
1. Zbuduj swój kapitał sieciowy (N): Prawdziwe, głębokie relacje z innymi ludźmi będą miały niewyobrażalną wartość. W społeczeństwie opartym na AI, jedynie ludzie potrafią tworzyć wartościowe połączenia i przekazywać emocje.
2. Opanuj AI: Osoby aktywnie korzystające z AI będą zwalniane jako ostatnie. Spędzaj z nią godzinę dziennie, a będziesz miles ahead większości populacji. Ucz się jej języka, używania narzędzi i analizowania danych.
3. Przemyśl swoją tożsamość: Jeśli Twoja tożsamość i sens życia opierają się na pracy, nadszedł czas na głęboką refleksję. Co Cię definiuje, gdy AI robi to lepiej? Czy masz pasje poza pracą? Czy możesz stworzyć coś nowego, co nie wymaga automatyzacji?
4. Przygotuj się psychicznie: Okres przejściowy będzie chaotyczny i niebezpieczny. Im wcześniej zaakceptujesz skalę zmian, tym lepiej poradzisz sobie z niepokojem i niepewnością.

Przyszłość: Nowa gospodarka czy kryzys?

Mostaque twierdzi, że nowy model ekonomii oparty na przepływie informacji, a nie materialnych zasobach, jest konieczny. W przyszłości kluczowe będzie monitorowanie nie tylko PKB, ale także wskaźników takich jak:
– Inteligencja zbiorowa: Jak bardzo społeczeństwo potrafi się uczyć i adaptować?
– Różnorodność kulturowa i technologiczna: Czy system jest odporny na katastrofy?
– Siła sieci społecznych: Ile osób w danym środowisku może pracować razem, a nie przeciwko sobie?

To właśnie te wskaźniki, zgodnie z frameworkiem MIND, staną się nowymi „kapitałami wewnętrznymi”, które decydują o przetrwaniu zarówno jednostek, jak i społeczeństw.

Podsumowanie: Ostrzeżenie

Przyszłość to nie science fiction. To nieodwołalna matematyczna rzeczywistość, która rozegra się w ciągu najbliższych kilku lat. Musimy porzucić przestarzałe wskaźniki i modele myślowe oraz zacząć patrzeć na gospodarkę przez pryzmat przepływu informacji i redukcji entropii.

Ignorowanie tego ostrzeżenia to zgoda na życie w świecie rosnącej przemocy, polaryzacji i ekonomicznego rozkładu. Czas się obudzić i zacząć działać. Przyszłość nadchodzi szybciej, niż myślisz.

Aby dowiedzieć się więcej o tezach Mostaque’a, zapoznaj się ze szczegółami w książce *„The Last Economy”*.